عوراض واکسن پنج گانه چیست؟ واکسن پنج گانه از سال 1393 به برنامه ملی واکسیناسیون اضافه شد و والدین، اطلاعات کمتری از عوارض آن دارند، ما دراین مقاله قصد داریم پیامد ها و عوارض واکسن پنج گانه را بیان کنیم. در ابتدا به طور مختصر واکسن پنج گانه را معرفی می کنیم.
واکسن پنج گانه محتوی پنج واکسن کزاز، دیفتری، سیاه سرفه، هپاتیت B و هموفیلوس آنفولانزا است، این واکسن به نام پنتاوالان نیز شناخته می شود و از بیماری های کزاز، دیفتری، سیاه سرفه، هپاتیت B، مننژیت و…. پیشگیری می کند.
محل تزریق واکسن پنج گانه قسمت خارجی ران و به صورت داخل عضلانی است و در نوبت های 2 ماهگی، چهار ماهگی و شش ماهگی به کودکان تزریق می شود.
تا قبل از سال 1393 به جای واکسن پنج گانه، واکسن سه گانه ( دیفتری، کزاز، سیاه سرفه ) و واکسن هپاتیت B تزریق می شد. در واقع واکسن پنج گانه ترکیبی از واکسن سه گانه و هپاتیت B است، با این تفاوت که، واکسن هموفیلوس آنفولانزا نیز در آن وجود دارد. به همین دلیل اغلب اثرات جانبی واکسن پنج گانه، شبیه واکسن سه گانه و هپاتیت B است. در ادامه توضیح می دهیم که عوارض واکسن پنج گانه چیست. با ما همراه باشید.
عوارض واکسن پنج گانه چیست؟
عوارض واکسن پنج گانه عمدتا” خفیف است و غالبا” به شکل قرمزی، تورم، درد محل تزریق و تب رخ می دهد. این علائم معمولا” همان روز دریافت واکسن رخ می دهند و یک تا سه روز بعد برطرف می شوند.
بعضی از عوارض جانبی واکسن پنج گانه شایع است و در حدود نیمی از کودکان دیده می شود. ولی بعضی دیگر، بسیار نادر است و اکثر کودکان آن را تجریه نمی کنند، و به همین خاطر نباید نگران آنها باشید. ما در اینجا این عوارض را به صورت جداگانه شرح می دهیم.
عوارض شایع واکسن پنج گانه
- تب : تب ناشی از واکسن پنج گانه معمولا” خفیف است، ولی در حدود 50% از کودکان آن را تجربه می کنند.
- تورم، درد و قرمزی محل تزریق : بر اساس آمار حدود نیمی از نوزادان دچار تورم، درد و قرمزی بعد از تزریق واکسن پنج گانه می شوند.
- تحریک پذیری، خستگی، رنگ پریدگی
- بی اشتهایی
معمولا” این عوارض در اولین روز تزریق بروز می کنند و نهایتا” تا سه روز بعد بهبود می یابند.
همانطور که گفتیم این عوارض تنها در 50% از کودکان دیده می شوند، همچنین شدت بروز آنها در کودکان مختلف متفاوت است . مثلا” بعضی از کودکان تب خفیفی را تجربه می کنند، در حالی که بعضی دیگرممکن است، اصلا” تب نکنند، زیرا هر کودک سیستم ایمنی متفاوتی دارد.
در ادامه مطلب ” عوارض واکسن پنج گانه چیست؟” به بیان عوارض نادر واکسن پنج گانه می پردازیم.
عوارض نادر واکسن پنج گانه
واکنش های نادر واکسن پنج گانه در موارد بسیاربسیار کمی رخ می دهند و نباید نگران آنها باشید، ولی در صورت بروز هر کدام، باید فورا” به پزشک مراجعه کنید.
- تشنج
- تب بالاتر از 40 درجه سانتی گراد
- خارش به ویژه در دست ها و پاها
- استفراغ
- بروز نشانه های آلرژیک : گاهی اوقات ممکن است کودکان نسبت به یکی از اجزاء واکسن پنج گانه حساسیت داشته باشد و علائمی از قبیل ( اختلال در تنفس، اختلال در بلع، بثورات وقرمزی های پوستی…..) را نشان دهند.
- قرمزی پوست به ویژه در اطراف گوش ها
- التهاب چشم ها و آبریزش بینی
همانطور که در بخش قبل گفتیم بروز این عوارض بسیار نادر است، و خطر آنها در مقابل خطر بیماری های کشنده ای که واکسن ها از وقوع آنها پیشگیری می کنند، بسیار ناچیز است .
سایت مدآوا فهرستی از پزشکان متخصص کودک سراسر کشور را به تفکیک شهر و روستا را برای شما فراهم آورده که در صورت نیاز می توانید به آن مراجعه کنید.
در این بخش از مطلب ” عوارض واکسن پنج گانه چیست ” به بیان اقدامات لازم برای کاهش اثرات جانبی می پردازیم .
اقدامات لازم برای کاهش عوارض جانبی واکسن پنج گانه
- سرد کردن وخنک کردن محل تزریق : سرد کردن محل تزریق در 24 ساعت اول به کم کردن درد و التهاب واکسن کمک می کند. این کار را توسط یک پارچه مرطوب انجام دهید و ازقراردادن یخ اجتناب کنید.
- استفاده از قطره استامینوفن : استفاده از قطره استامینوفن طبق تجویز پزشک ( دو برابر وزن کودک )، موجب کاهش عوارض واکسن پنج گانه می شود. با نظر پزشک هر 4 یا 6 ساعت یک بار به کودک خو قطره استامینوفن بدهید. معمولا” بعد از 24 ساعت درد وتب کودک کاهش می یابد. با مشورت پزشک می توانید از شربت بروفن نیز استفاده کنید.
- گرم کردن محل تزریق : گرم کردن محل تزریق در 24 ساعت دوم کمک زیادی به کاهش علائم عمومی دارد. با یک حوله گرم این کار را انجام دهید، مراقب باشید که حوله زیاد گرم نباشد وبه پای کودک آسیب نرسد.
- استفاده از لباس های گشاد وخنک : لباس های گرم و تنگ به محل تزریق فشار می آورند، و نیز باعث افزایش تب کودک می شوند.
- شیر دادن به کودک در دفعات زیاد : شیر ومایعات در دفعات زیاد موجب کاهش دمای بدن کودک می شود و در پایین آوردن تب موثر است.
واکسن پنج گانه برای چه کودکانی تجویز نمی شود؟
- کودکان مبتلا به بدخیمی که تحت شیمی درمانی ورادیوتراپی هستند، به دلیل اینکه سیستم ایمنی ضعیفی دارند، از 14 روز قبل از شروع درمان تا 3 ماه پس از پایان درمان ، با نظرپزشک، نباید واکسن پنج گانه را دریافت کنند .
- کودکانی که مبتلا به اختلالات عصبی مانند تشنج کنترل نشده، صرع،……هستند، لازم است در مورد تزریق جزء سیاه سرفه واکسن پنج گانه با پزشک مشورت کنند. اغلب پزشکان توصیه می کنند برای این کودکان به جای واکسن پنج گانه، واکسن دوگانه ( دیفتری، کزاز)، هپاتیت B و واکسن هموفیلوس آنفولانزا تزریق شود.
- کودکانی که به دز قبلی واکسن پنج گانه حساسیت داشتند، لازم است در مورد تزریق دوباره واکسن با پزشک مشورت کنند.
- سرما خوردگی و اسهال خفیف موجب تا”خیر واکسن پنج گانه نمی شود. ولی در مورد بیماری های شدیدتر بهتر است قبل از تزریق واکسن با پزشک مشورت شود.
امیدواریم تا اینجای مطلب “عوارض واکسن پنج گانه چیست؟” برایتان مفید باشد . پیشنهاد می کنیم دیگر مقالات ما به عنوان های ” واکسن یک سالگی سخته؟ ” و ” واکسن چهار ماهگی چند تاست؟” را مطالعه کنید.