زردی نوزاد سه روزه چگونه است؟ راه های درمان زردی چیست؟ در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اینها سؤالاتی است که اغلب والدین در خصوص زردی نوزاد سه روزه می پرسند. ما در این مطلب به این دسته از سؤالات شما پاسخ می دهیم.
در ابتدا لازم است توضیحاتی مختصر درباره زردی در نوزادان بدهیم. با ما همراه باشید.
بالا رفتن سطح رنگدانه ای زرد رنگ در خون به نام بیلی روبین سبب زرد شدن پوست نوزاد می شود. وظیفه جمع آوری این رنگ دانه به عهده کبد نوزاد است.
در روزهای ابتدای تولد، کبد نوزاد همچون بیشتر ارگان های بدن، به طور کامل فعال نیست. و ممکن است به درستی همه رنگدانه های زرد را از خون نوزاد جمع آوری نکند. در نتیجه به مرور و بعد از چند روز غلظت این رنگ دانه ها در خون زیاد می شود. و نوزاد دچار زردی می شود.
این اتفاق معمولأ برای 60 درصد از نوزادانی که به موقع متولد شده اند و 80 درصد از نوزادان نارس می افتد.
هرچه قدر سطح این رنگدانه ( بیلی روبین ) در خون نوزاد بیشتر باشد، شدت زردی بالاتر می رود و پوست کودک زردتر می شود.
در اکثر نوزادان عامل زردی، طبیعی است ولی گاهی، عواملی غیر طبیعی مثلِ ناسازگاری خونی بین مادر و نوزاد،کم کاری تیروئید، ترکیبات موجود در شیر مادر، …موجب بروز زردی می شوند.
بیشتر بدانیم : زردی نوزادان چیست؟
در ادامه مقاله زردی نوزاد سه روزه و دلایل آن را توضیح می دهیم و راه های درمان را شرح می دهیم . همچنین به رایج ترین سؤالات شما پاسخ می دهیم . با ما همراه باشید.
زردی نوزاد سه روزه
شدت و درجه زردی در همه نوزادان سه روزه یکسان نیست و به موارد مختلفی بستگی دارد. یکی از این موارد علت و نوع زردی است. به طور کلی زردی نوزاد سه روزه به دو دسته طبیعی ( فیزیولژیک ) و غیر طبیعی ( پاتویولوژیک) تقسیم بندی می شود.
زردی طبیعی ( فیزیولوژیک )
شایع ترین شکل زردی نوزاد سه روزه، به خاطر عوامل طبیعی، مثل نارس بودن کبد در روزهای ابتدایی است. و به آن زردی طبیعی یا فیزیولوژیک می گویند.
زردی طبیعی ( فیزیولوژیک)، معمولأ در دومین روز تولد شروع می شود و در روز سوم و چهارم به حدود 7-6 میلی گرم در دسی لیتر می رسد. این زردی غالبأ بعد از دو هفته برطرف می شود.
شدت زردی طبیعی در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، ممکن است بیشتر باشد. علت آن هم مربوط به تغذیه نامناسب نوزاد است.
این اتفاق اغلب در نوزادانِی رخ می دهد که مادرشان برای اولین بار دارای فرزند شده است و یا از طریق سزارین وضع حمل کرده است.
این مادران به علت تجربه کم شیر دهی و نیز اثرات بی هوشی، در ابتدا، شیر دهی مناسبی ندارند و همین امر موجب بالا رفتن زردی نوزاد در دو سه روز ابتدایی می شود.
زردی در اثر کافی نخوردن شیر مادر بسیار شایع است و در صورت بی توجهی ممکن است در اوخر هفته اول شدت پیدا کند و خطرناک شود.
به طور کلی شدت زردی در نوزادان نارس بیشتر است و ممکن است تا یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
زردی غیر طبیعی ( پاتولوژیک)
زردی نوزاد سه روزه همیشه به خاطر عوامل طبیعی نیست. گاهی اوقات، عوامل غیر طبیعی یا مرضی ، موجب زردی نوزاد می شوند. که به آن زردی پاتولوژیک گفته می شود.
شایع ترین این عوامل کم کاری تیروئید، ناسازگاری خونی بین مادر و نوزاد، عفونت ادراری و زردی ناشی از برخی ترکیبات شیر مادر است.
زردی غیر طبیعی ( پاتویولوژیک) علامت هایی دارد. در اینجا برخی از این نشانه ها را بیان می کنیم، ولی در نهایت تشخیص اینکه زردی نوزاد از چه نوعی است به نظر پزشک متخصص اطفال بستگی دارد.
- زردی در روز اول تولد نوزاد پدیدار شود.
- افزایش بیلی روبین از میزان بیشتر از 5 میلی گرم درصد میلی لیتر در 24 ساعت بیشترباشد.
- درجه بیلی روبین از 12 میلی گرم در نوزادان طبیعی، و 14 میلی گرم در نوزادان نارس بیشتر باشد.
در ادامه چند علتِ شایع زردی غیر طبیعی را شرح می دهیم.
زردی غیر طبیعی ناشی از شیر مادر : این زردی معمولأ در اواخر هفته اول یا هفته دوم تولد بروز می کند و علت آن برخی از ترکیبات موجود شیر مادر است.
شیر مادر بهترین غذا برای نوزاد است و موجب حفاظت نوزاد از بسیاری بیماری ها می شود. با این حال ممکن است در تعداد بسیار کمی از نوزادان موجب زردی شود.
در اغلب موارد زردی ناشی از شیر مادر، موجب آسیب های جدی به نوزاد نمی شود. ولی نباید نسبت به آن بی توجهی کرد.
در این موارد ممکن است پزشک موقتأ ، یک یا دو روز شیر مادر را قطع کند و از شیر خشک استفاده کند. معمولأ در این زمان زردی به شکل قابل توجهی کاهش می یابد و پزشک دوباره استفاده از شیر مادر را تجویز می کند.
زردی ناشی از ناسازگاری خونی بین مادر و نوزاد: گاهی اوقات زردی نوزاد سه روزه به علت برخی ناسازگاری های خونی بین مادر و نوزاد است
این نوع زردی برخلاف زردی طبیعی می تواند در روز اول تولد بروز کند. همچنین شدت و سرعت بالا رفتن آن بسیار زیاد است. به همین خاطر در صورت درمان نشدن ممکن است بسیار خطرناک باشد و موجب آسیب های جبران ناپذیر به مغز نوزاد شود.
زردی به علت کم کاری تیروئید: یکی دیگر از علت های زردی غیر طبیعی ، کم کاری تیروئید است. تیروئید یکی از غده های بدن است. و کار آن ترشح هورمونی بسیار مهم است. اگر به هر علتی این هورمون در بدن تولید نشود، یا تولید آن کم شود، بیماری کم کاری تیروئید به وجود می آید.
این بیماری در بدو تولد معمولأ علامت مشخصی ندارد و بهترین روش تشخیص انجام غربالگری نوزادان است. در کشور ما تمام نوزادان در روزهای 5-3 تولد غربالگری می شوند.
همانطور که گفتیم زردی طبیعی معمولأ بعد از دو هفته کاهش می یابد، ولی در صورتی که زردی نوزاد شدید شود و بیشتر از دو هفته طول بکشد، ممکن است به علت کم کاری تیرئید باشد.
در صورت تشخیص و درمان به موقع، زردی برطرف می شود و مشکلی ایجاد نمی کند.
بیشتر بدانید : مهمترین علت های طولانی شدن زردی در نوزادان
روش های درمان زردی
چندین روش برای درمان زردی نوزاد سه روزه وجود دارد. گاهی اوقات دکتر به شما می گوید که بهتر است صبر کنید و با شیر دهی بیشتر به فرزندتان کمک کنید. که این بیشتر برای نوزادانی است که درجه زردی شان پایین است و دلیل زرد شدنشان طبیعی است.
ولی در صورتی که درجه زردی بالا باشد پزشک ممکن است روش های درمانی زیر را تجویز کند.
نور درمانی ( فتوتراپی ) : نوردرمانی از مؤثر ترین و رایج ترین روش های درمان زردی نوزاد سه روزه است. در این روش، نوزاد را درون دستگاه فتوتراپی قرار می دهند. به این صورت که دستگاه نورهای مخصوص آبی – سبز را به پوست نوزاد تابش می کند و از این طریق به خروج بیلی روبین ( عامل بالا رفتن زردی ) از بدن نوزاد کمک می کند.
در زمانی که نوزاد درون دستگاه قرار دارد، باید کاملأ برهنه باشد و فقط از چشم بند و پوشک استفاده کند.
عوض کردن خون: تعداد بسیار کمی از نوزادان با درمان های معمول زردی، درمان نمی شوند و ممکن است شدت زردی شان به نحوی باشد که موجب آسیب به نوزاد شود.
در این موارد احتمالأ پزشک مقداری از خون نوزاد را با فرد دیگری عوض کند. و نوزاد باید در بخش مراقبت های ویژه ( NICU ) تحت مراقبت باشد.
همنطور که گفتیم اکثر نوزادان با فتوتراپی درمان می شوند و تنها در موارد بسیار کمی نیاز به تعویض خون دارند.
بیشتر بدانیم : مهمترین علت زردی زردی نوزاد چیست؟ / همه آنچه که نیاز دارید بدانید.
در چه شرایطی به پزشک مراجعه کنیم؟
چند روز ابتدایی بعد از تولد باید کاملأ مراقب زردی نوزادتان باشید. در صورتی که سفیدی چشم و پوست صورت فرزندتان زرد شد، حتمأ به پزشک مراجعه کنید. همچنین نوزادی که به سختی بیدار می شود و به خوبی شیر نمی خورد نیاز به ویزیت پزشک متخصص نوزادان دارد.
به طور کلی بعد از اینکه فرزندتان از بیمارستان مرخص شد، باید چند روز بعد، مجددأ توسط پزشک معاینه شود و از نظر زردی و دیگر مسائل چک شود.
سایت مدآوا فهرستی از پزشکان متخصص اطفال سراسر کشور را فراهم آورده است. این فهرست به تفکیک شهر های مختلف است و شامل آدرس و شماره تلفن پزشک می باشد. در صورت نیاز می توانید به آن مراجعه کنید.
بیشتر بدانیم : آیا زردی نوزاد خطرناک است؟
سؤالات رایج زردی نوزاد سه روزه
چگونه متوجه زردی نوزاد شویم؟
زردی دربرخی نوزادان از روزهای اولیه تولد آغاز می شود. بیشترین علامت آن زردی پوست و گاهی سفیده چشم نوزاد است.
زردی در ابتدا از صورت شروع می شود و به تدریج قفسه سینه، ناحیه شکم و دست ها و نهایتأ پاهای نوزاد را در بر می گیرد.
برای احتیاط بهتر است طی چند روز اول نوزاد توسط پزشک، معاینه شود تا از عدم ابتلا به زردی مطمئن شوید.
علائم زردی شدید چیست؟
اگر زردی شدید باشد، مدفوع ممکن است کم رنگ و ادرار تیره شود( به علت دفع صفرا از کلیه ها).
رنگ مدفوع باید تا روز چهارم تولدباید به سمت زردی برود و درصورتی که سیاه و یا سبز تیره باقی بماندنشانه کم خوردن شیر است و لازم است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه شود تا علت ارزیابی شود. ززردی معمولأ از سفیدی چشم و صورت شروع می شود و به تدریج قفسه سینه و شکم درگیر می شود. در نهایت در موارد شدیدتر پاهای نوزاد زرد میشود
چطور می توانیم از زردی نوزاد پیشگیری کنیم؟
راه های زیادی برای پیشگیری از زردی در نوزادان وجود ندارد. با این حال اگر فرزندتان در روزهای ابتدایی به طور مرتب شیر بخورد، به احتمال کمتری دچار زردی می شود.
شیر خوردن مکرر ، روند خروج بیلی روبین( عامل زردی) را از بدن نوزاد، افزایش می دهد.
زردی مع
د
نوزاد
آیا زردی می تواند خطرناک باشد؟
در اکثر مواد زردی (jaundice ) نگران کننده نیست. و به آسانی درمان می شود. اما اگر نسبت به آن بی توجهی شود و درمان صورت نگیرد، خطرناک است و در موارد بسیار کمی موجب ضایعات مغزی می شود.