راههای تشخیص آسم در کودکان کدامند؟ از علائم تا آزمایش

آسم در دوران کودکی همان بیماری شش ها و راه های هوایی است که بزرگسالان به آن مبتلا می شوند اما کودکان اغلب علائم و شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند.

بیایید کمی دقیق تر به موضوع آسم در کودکان نگاه کنیم تا به تشخیص آسم در کودکان برسیم. اگر کودک شما آسم دارد، ریه‌ها و راه‌های هوایی او می‌توانند به راحتی در هنگام سرماخوردگی یا در برخورد با محرک هایی مانند گرده گل ها و گیاهان و یا هوای به شدت گرم و به شدت سرد ملتهب شوند.

آسم در کودکان باعث می شود تا راه های هوایی (موجود در شش ها) متورم شوند و عبور گاز های تنفسی را مشکل کند. بروز علائم آسم در کودکان ممکن است انجام فعالیت های روزمره یا خواب شبانه را برای کودک شما سخت کند. در بعضی از مواقع، حمله آسم در کودکان می تواند منجر به مراجعه به بیمارستان نیز شود.

متاسفانه آسم همانند سرماخوردگی یا سایر بیماری های کودکان، قابل درمان نیست و ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه پیداکند، اما می‌توانید با تشخیص آسم در کودکان و انجام دادن بعضی از دستورات و همچنین مراجعه به پزشک، از آسیب دیدن ریه های در حال رشد فرزندتان جلوگیری کنید.

از این رو در این نوشته قصد داریم آسم را بهتر بشناسیم تا بتوانیم آسم در کودکان را بهتر تشخیص دهیم.

شروع آسم در کودکان چگونه است؟

به مواردی که باعث تحریک و حساسیت دستگاه تنفس کودک شما می‌شود آلرژن می گویند. آلرژن ها می توانند باعث حساسیت بیشتر و شروع آسم در کودکان شوند.

کودک شما ممکن است به چیزهایی مانند گرد و غبار، کپک ها، گرده گل ها و گیاهان، آلودگی هوا، دود و … واکنش نشان دهد. به این مواد نیز آلرژن یا مواد حساسیت زا می‌گویند. این مواد می توانند باعث شیوع آسم در کودکان شوند.

جالب است بدانید برخی حشرات مانند سوسک ها و همینطور شوره پوست حیوانات خانگی نیز می‌توانند برای کودک شما آلرژن محسوب شوند!

همچنین ممکن است مواد شیمیایی اطراف، هوای بسیار سرد و بسیار گرم، بو و … نیز باعث بروز علائم آسم در کودکان شوند.

هنگام ورود این مواد به دستگاه تنفسی کودک، باعث ایجاد التهاب و تنگ شدن راه های هوایی کودک شده و در صورت تداوم، می‌تواند باعث عفونی شدن راه های هوایی کودک شود. با ترشح و تجمع مخاط در راهای هوایی کودک، و مسدود شدن آن ها، شاهد بروز علائمی همچون تنگی نفس، خس خس سینه، سرفه های ادامه دار و .. خواهید بود. با مشاهده این علائم و تایید پزشک، میتوان به تشخیص آسم در کودکان رسید.

به طور کلی، انجام تست های تشخیص آسم در کودکان زیر شش سال، به ندرت انجام می شود زیرا نمی توان به طور دقیق بیماری را مشخص کرد. از این رو پزشک علاوه بر مرور آزمایشات، با بررسی علائم ظاهری، محیط زندگی و تنفس کودک، سابقه بیماری های تنفسی پدر و مادر، مصرف دخانیات هنگام بارداری و ... به تشخیص آسم در کودکان می‌رسد. به همین دلیل تنگی نفس یا سرفه به تنهایی نشانه آسم در کودکان نیست و باید این علائم توسط پزشک متخصص تایید شوند. از این رو با تهیه لیست کامل پزشکان متخصص اطفال سراسر کشور به تفکیک شهر، دسترسی شما به بهترین پزشکان متخصص اطفال (در محل زندگی خودتان) را آسان تر کردیم.

تشخیص آسم در کودکان با بررسی علائم

همه کودکان مبتلا به آسم علائم یکسانی ندارند اما به طور خلاصه میتوان از موارد زیر به عنوان علائم شایع تشخیص آسم در کودکان یاد کرد. ما در مقاله دیگری نیز به طور مفصل به 6 تا از علائم آسم در کودکان پرداختیم.

• سرفه: سرفه ای که از بین نمی‌رود یا هنگام فعالیت های بدنی و ورزش (و هوای خشک) بیشتر می شود
• مشکلات خواب: بیدار شدن از خواب که با تنگی نفس و سرفه های خشک همراه است
• مشکلات تنفسی: تنفس های سریع و پی در پی و صدای سوت هنگام دم و باز دم
• خستگی و بی حالی: انرژی کم در هنگام بازی و فعالیت های بدنی و توقف برای نفس کشیدن
• و …

اینها علائم عمده ای هستند که پزشک را در تشخیص آسم در کودکان کمک می‌کند. البته به یاد داشته باشید ممکن است در لحظه مراجعه به پزشک، این علائم از بین بروند و یا کمتر شوند. از این رو اطلاع دادن شدت و میزان این علائم به پزشک، او را در تشخیص دقیق تر بیماری یاری می‌دهد.

تشخیص آسم در کودکان با انجام آزمایش

همانطور که پیش تر بیان کردیم، ممکن است پزشک از آزمایش های مختلف نیز برای تشخیص آسم در کودکان استفاده کند. در ادامه به شرح برخی از این موارد می پردازیم.

اگر کودک شما بیشتر از شش سال سن داشته باشد، ممکن است پزشک یک آزمایش ساده به نام اسپیرومتری یا (دم‌سنجی) انجام دهد. در این آزمایش پزشک از کودک شما میخواهد پشت دستگاه بسیار ساده اسپیرومتری ( به نام اسپیرومتر) قرار بگیرد و با نفس های عمیق، در این دستگاه بِدَمَد و هوای شش ها را کاملا تخلیه کند. این عمل چند بار باید صورت بگیرد تا اطلاعات کافی بدست بیایند. با جمع آوری نتایج این آزمایش نظیر اندازه گیری حجم شش های کودک (از طریق میزان هوای خروجی شش ها) و سرعت خروج هوا از ریه ها، پزشک میتواند میزان شدت آسم کودک را تشخیص دهد.

آزمایش های دیگری نیز میتوانند در تشخیص وجود محرک های آسم در کودکان به پزشک کمک کنند. این آزمایشات شامل آزمایش خون، عکس برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس (به منظور تشخیص عفونت های سینوسی) و همینطور معاینه چشم ها و بینی (به منظور وجود التهابات آلرژی های اثرگذار بر آسم) می باشد.

همینطور ممکن است پزشک آزمایشی را تجویز کند که میزان اُکسید نیتریک (NO) موجود در تنفس کودک را اندازه می گیرد. زیرا سطح اُکسید نیتریک موجود در تنفس کودک، ارتباط مستقیمی با التهاب راه های هوایی دارد. بدین ترتیب اندازه گیری میزان اکسید نیتریک نیز میتواند در تشخیص آسم در کودکان موثر باشد.

اکسید نیتریک به عنوان یک ماده طبیعی در بدن انسان یافت می‌شود که خاصیت اتساع رگ ها (تورم و التهاب) را داراست. بدین سبب اگر میزان وجود آن در گاز های تنفسی بیشتر از مقدار طبیعی باشد، باعث اتساع رگ های اطراف راه های هوایی و التهاب آنها می شود.  التهاب در راه های هوایی نیز باعث بروز علائم تنگی نفس و آسم می شود. از این رو سطح اکسید نیتریک تنفس با التهاب راه های هوایی رابطه مستقیم دارد و میتواند به تشخیص آسم در کودکان کمک کند.

همچنین پزشک با سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و علائم تنفسی کودک، مشکلات تنفسی و همچنین هرگونه سابقه خانوادگی آسم، آلرژی، اگزما یا سایر بیماری های ریوی سعی در تشخیص آسم کودک و البته آسم در پدر و مادر دارد. بنابراین علائم کودک خود را با جزئیات شرح دهید، از جمله اینکه چه زمانی و چند بار در روز ممکن است این علائم رخ دهند.

درمواردی نیز پزشک با معاینه بدنی سعی دارد از وجود یا عدم وجود آسم در کودک اطمینان حاصل کند. بدین منظور پزشک به قلب و ریه های کودک شما گوش می دهد و به بینی یا چشم های او برای علائم آلرژی نگاه می کند تا بتواند آسم را تشخیص دهد.