به راستی چقدر شدت کم‌شنوایی پیش‌بینی کننده پیشرفت کودک است؟

مدت‌ها این باور وجود داشت که مهم‌ترین عامل پیش‌بینی کننده در پیشرفت کودکان کم‌شنوا، شدت کم‌شنوایی آنهاست. بسیاری تصور می‌کردند که کودکی با افت شنوایی متوسط، الزاماً نسبت به کودکی با افت شنوایی شدید، توانایی‌های کلامی بهتری در آینده خواهد داشت.

اما آیا این دیدگاه کاملاً درست است؟

تجربه ۱۵ ساله من چه می‌گوید؟

در طول ۱۵ سال فعالیت به عنوان گفتاردرمانگر و پذیرش مراجعان متعدد، به این نتیجه رسیده‌ام که مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در پیشرفت کودکان کم‌شنوا، ذهنیت والدین آنهاست، نه لزوماً شدت کم‌شنوایی.

بارها کودکانی را دیده‌ام که با وجود افت شنوایی شدید، به دلیل حمایت و رویکرد مناسب والدین، پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی داشته‌اند. در مقابل، کودکانی با افت شنوایی متوسط یا حتی خفیف را دیده‌ام که به دلیل نگرش نامناسب خانواده و عدم پیگیری مناسب، پیشرفت قابل توجهی نداشته‌اند.

نگرش والدین: چالش یا شکست؟

آنچه اهمیت دارد، این است که والدین چه برداشتی از کم‌شنوایی فرزندشان دارند:

• آیا آن را به عنوان یک چالش می‌بینند که می‌توان بر آن غلبه کرد؟
• یا آن را یک شکست و مصیبتی جبران‌ناپذیر می‌دانند؟

والدینی که کم‌شنوایی را چالشی قابل مدیریت می‌دانند، با انرژی و امید بیشتری به دنبال راهکارها می‌روند و همین نگرش مثبت، تأثیر مستقیمی بر پیشرفت کودکشان دارد.

ویژگی‌های والدین موفق در مسیر توانبخشی

والدینی که در مسیر توانبخشی فرزندان کم‌شنوایشان موفق‌تر بوده‌اند، معمولاً ویژگی‌های مشترکی دارند:

1. پذیرش سریع واقعیت: از همان روزهای اول تشخیص، مشکل را می‌پذیرند و وقت را با انکار هدر نمی‌دهند.
2. عزم جدی برای حمایت: بلافاصله همت می‌کنند تا حمایت بیشتری به فرزندشان هدیه دهند.
3. پیگیری منظم: در جلسات درمانی حضور مرتب و فعال دارند.
4. عدم پنهان‌کاری: مشکل را از اقوام و نزدیکان مخفی نمی‌کنند، بلکه از حمایت و همراهی آنها بهره می‌برند.
5. مشارکت هر دو والد: پدر و مادر هر دو خود را در روند درمان درگیر می‌کنند و مسئولیت را فقط بر دوش یکی نمی‌گذارند.
6. یادگیری مستمر: از گفتاردرمانگر راهنمایی می‌خواهند و خودشان نیز به دنبال یادگیری و مطالعه هستند.
7. تمرین در خانه: آموخته‌های جلسات درمانی را در خانه و زندگی روزمره تمرین می‌کنند.

فراتر از کم‌شنوایی

آنچه بارها در طول سال‌ها فعالیت‌ام دیده‌ام، این است که والدینی که فرزندشان را “کودکی با کم‌شنوایی” نمی‌بینند، بلکه او را “کودکی با توانایی‌ها و استعدادهای گوناگون” می‌دانند که یکی از چالش‌هایش کم‌شنوایی است، موفق‌تر بوده‌اند.

این والدین به جای تمرکز صرف بر مشکل شنوایی، به رشد همه‌جانبه فرزندشان توجه می‌کنند و همین رویکرد، مسیر پیشرفت را هموارتر می‌سازد.

پیام به والدین

عزیزان، اسیر مشکل کم‌شنوایی فرزندتان نشوید. این چالش، تنها یکی از ابعاد زندگی فرزند شماست، نه تمام هویت او. با پذیرش، امید و تلاش مستمر، می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا توانایی‌های بالقوه‌اش را شکوفا سازد.

به یاد داشته باشید که نگرش و رفتار شما، تأثیر عمیق‌تری بر آینده فرزندتان دارد تا شدت کم‌شنوایی او. با همت، پیگیری و صبر، می‌توانید معجزه‌های بسیاری را شاهد باشید.

مسیر توانبخشی، مسیری طولانی است که گاه با چالش‌ها و ناامیدی‌هایی همراه می‌شود، اما با استقامت و امید، می‌توانید به نتایج درخشانی دست یابید.

فراموش نکنید که در این مسیر تنها نیستید؛ گفتاردرمانگران، متخصصان شنوایی‌شناسی و سایر والدین دارای فرزند کم‌شنوا، همراهان شما هستند. از تجربیات یکدیگر بیاموزید و به یاد داشته باشید که امروز، فرصت‌ها و امکانات بی‌شماری برای کودکان کم‌شنوا وجود دارد که می‌تواند آینده‌ای روشن را برای آنها رقم بزند.

مصطفی قاسمی – گفتاردرمانگر و متخصص توانبخشی کودکان کم‌شنوا
https://www.prevea.com/resources/tips-for-improving-communication-when-hearing-loss-is-a-factor